Organizacje pozarządowe działające w sferze kultury często wspierają działania lokalnych instytucji. W miejscach wyjałowionych kulturalnie, niejednokrotnie to właśnie one są jedynymi organizatorami wydarzeń i działań. Czy instytucja powinna bać się organizacji pozarządowych? Jeśli tak, to z pewnością coś szwankuje w jej działalności.
Razem możemy więcej
Organizacje pozarządowe swoją pracą zajmują sporo miejsca w przestrzeni działań kulturalnych miast i gmin. Od instytucji różni je to, że zazwyczaj działają w oparciu o potrzebę tworzenia i wprowadzania zmian. Ich działania nie wynikają z przymusu, a szczerej chęci pracy, zazwyczaj społecznej. To członkowie stowarzyszeń i fundacji angażując się emocjonalnie w projekty, sprawiają że powstają wyjątkowe przedsięwzięcia. Weźmy choćby białostocki festiwal Up To Date (link do występu inicjatora podczas TEDx na końcu) czy Festiwal Rock na Bagnie (Goniądz). Te ogromne imprezy rozpoczęły się nie w instytucjach, a z chęci działania pasjonatów. W toku dalszej realizacji do współpracy weszły instytucje. Skorzystali na tym wszyscy. Inicjatorzy otrzymali wsparcie, partnerzy choćby promocję miejscowości. Ze współpracy z organizacjami pozarządowymi dla ośrodka kultury płyną same korzyści. Nie należy bać się zapraszać ich do współpracy. Warto zawsze je wspierać. Bowiem stają się one ambasadorami i sprzymierzeńcami instytucji. To bardzo ważne aby mieć takie osoby wśród społeczności lokalnej.
Zderzenie potencjałów
Niedawno, podczas spotkania Szkoły Liderów słuchałem prezentacji Agnieszki Pytlik, która opowiadała o instytucji kultury zarządzanej przez stowarzyszenie. Sam fakt istnienia takiej formy nie był dla mnie zaskoczeniem. O Czernicy, Ośrodku Kultury Zameczek i Stowarzyszeniu Spichlerz słyszałem już wcześniej. Tym razem otrzymałem historię jak do tego doszło. W wielkim skrócie można powiedzieć, że stowarzyszenie przejęło zadania instytucji kultury. Organizowało wiele wydarzeń i działań. Równocześnie instytucja kultury nie działała z pełnią swojego potencjału. By go wydobyć stowarzyszenie wystartowało w konkursie na zarządzanie instytucją kultury i zostało jej zarządcą. Dziś dzięki temu w Czernicy jest jeden z najlepiej działających ośrodków kultury w Polsce. W wielu miejscach stowarzyszenia nie muszą zarządzać placówkami, ale współpracują na zasadach partnerskich. Ukierunkowana energia potencjału instytucji i organizacji pozarządowej daje niespotykane przedsięwzięcia, z których każda strona jest usatysfakcjonowana. Wiele instytucji większą część swoich działań opiera o współpracę z organizacjami. Czerpią one z tego korzyści, również finansowe.
Ze mną grzecznie, ja społecznie
Ważnym elementem we współpracy jest traktowanie się partnersko. Z jednej strony instytucja nie powinna traktować z góry animatorów indywidualnych oraz członków stowarzyszeń i fundacji, z drugiej organizacje nie powinny być roszczeniowe (co potrafi się zdarzać głównie w mniejszych miejscowościach). Ważne jest aby komunikacja i współpraca przebiegała poprawnie. Bardzo ułatwiają to umowy partnerskie, które regulują sposoby komunikacji oraz zakresy praw i obowiązków. Wzajemny szacunek i szczerość powinny być codziennością. Spotkałem się ostatnio z sytuacją, która nie powinna się wydarzyć w żadnym z nowoczesnych ośrodków kultury. Stowarzyszenie, które we współpracy z instytucją, cyklicznie (co miesiąc) od ponad roku robiło imprezy, z gazety lokalnej dowiedziało się, że nie jest już partnerem przy kolejnych edycjach. Było to co najmniej niestosowne. Przy współpracy z organizacjami, tak jak z wolontariuszami należy zachowywać się kulturalnie, zwłaszcza, że zazwyczaj ta współpraca oparta jest na pracy społecznej.
Organizacje pozarządowe to silny sojusznik instytucji kultury. Warto z nimi współpracować. Zwłaszcza w tych miejscach, gdzie są znacznie ograniczone środki kadrowe i finansowe. Nie są one konkurencją tylko partnerem, z którym przy udanej współpracy instytucja też zyskuje. Warto dbać o dobre relacje i współpracę z drugą stroną – tą społeczną.
OŚRODEK KULTURY ZAMECZEK W CZERNICY (link)