Dostęp do teatru w Polsce jest wciąż ograniczony. Nie każdy ma możliwość lub tyle samozaparcia aby brać udział w sztukach teatralnych. Z wykluczeniem teatralnym walczy Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego w Warszawie. Idzie im całkiem nieźle.
Przełamywanie barier
Akcje Teatr Polska czy Lato w Teatrze sprawiają, że coraz więcej osób ma możliwość wzięcia udziału w spektaklach lub warsztatach teatralnych. Przez ostatnie 10 lat trwania programu Teatr Polska, spektakle odwiedziły 517 miejscowości gdzie nie ma teatrów. Zobaczyło je ponad 200 tysięcy widzów. Z kolei Lato w Teatrze to program, który ma na celu ożywienie w sezonie letnim życia teatralnego, w którego ramach odbywają się warsztaty lub spektakle objazdowe. Może wydawać się to nieprawdopodobne, ale wiele osób wciąż ma bardzo mocno ograniczony dostęp do teatru. Przykładowo mieszkaniec Sejn (miasteczko na północy Podlasia) do najbliższego instytucjonalnego teatru w Polsce ma 130 km (Białystok). Nie jest to duża odległość, ale na tyle znacząca aby sprawić by mniej aktywni uczestnicy w kulturze nigdy nie podjęli się wysiłku pójścia na spektakl. Szkoły czy przedszkola w takich miejscach też mają problem z organizacją wyjazdów. Jest on kosztowny i zajmuje wiele czasu.
Teatr Polska – jedziemy z teatrem!
W Choroszczy od 2015 roku (wtedy zostałem dyrektorem) bierzemy udział w akcji Teatr Polska. To dzięki temu programowi nasi mieszkańcy mogą oglądać u siebie spektakle w wykonaniu profesjonalnych teatrów z całej Polski. Bardzo lubię spotkania z teatrami, które goszczą w naszym ośrodku, wspólne ustalanie szczegółów czy dostosowywanie warunków do potrzeb teatrów. Trzeba w tym miejscu zwrócić uwagę, że spektakle które dostają się do programu nie zawsze można wystawić w każdym z ośrodków. Czasami bywa tak, że spektakl jest w stanie zagościć jedynie w wielkich ośrodkach wyposażonych w dziesiątki sprzętu oświetleniowego i wielkie sceny. Nie zmienia to faktu że przekrój spektakli pozwala by każdy ośrodek znalazł coś dla swoich mieszańców.
Teatralne lato
W 2017 roku choroszczańskie centrum kultury zostało regionalnym liderem trasy „Pipi Pończoszanka”. Wraz z domami kultury z Turośni Kościelnej oraz Goniądza gościliśmy warsztaty teatralne oraz spektakl łódzkiego Teatru Pinokio „Pipi Pończosznika”, który grany był w namiocie cyrkowym . To drugie wydarzenie w mojej karierze, gdzie rozeszły się wszystkie bilety (wcześniej koncert Starego Dobrego Małżeństwa). Pamiętam nerwy i stres, gdy z projektu w ostatniej chwili wycofało się centrum kultury z Tykocina (które miało być pierwotnie jednym z ośrodków goszczących spektakl). W kilka godzin musieliśmy znaleźć ośrodek „na zastępstwo”. Wziąłem wówczas mapę i zataczałem na niej coraz większe kręgi wokół Choroszczy obdzwaniając ośrodki kultury. Goniądz przyjął propozycję i myślę, że nie żałował. Wizyta namiotu cyrkowego w miejscowościach jest wspominana przez długie lata. Warto tu wspomnieć, że w ramach programu Lato w teatrze rozpisywany jest też konkurs granatowy, w którym udział biorą domy kultury, stowarzyszenia i teatry. Celem jest organizacja warsztatów teatralnych.
Jak zacząć?
Ośrodki kultury, które chcą wziąć udział w programie Teatr Polska powinny się zarejestrować na stronie programu. W pierwszej połowie roku Instytut Teatralny organizuje Targi Sztuki – spotkanie przedstawicieli domów kultury z teatrami, które zostały wybrane do aktualnej edycji programu. Podczas rozmów ustala się szczegóły wizyt i tras. Spektakle finansowane są ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Wkład domu kultury ogranicza się zazwyczaj do pokrycia kosztów noclegu i dojazdu. Warunkiem jest brak teatru w miejscowości. Jest to niesamowita okazja do prezentacji sztuk teatralnych profesjonalnych teatrów w swojej miejscowości. Warto z niej korzystać.
W tym roku w Choroszczy gościmy dwa spektakle. Na dużej scenie „Czy umiesz gwizdać Joanno” warszawskiego teatru Guliwer oraz kameralny spektakl „Mazagan. Miasto”. W wykonaniu toruńskiego Teatru im. Williama Horzyczy. To kolejny rok gdy mieszkańcy Choroszczy i wielu innych małych miast mogą spotkać się z teatrami z całej Polski.
Proces twórczy trwa…
