Co roku 29 maja obchodzony jest Dzień Działacza Kultury. Jest to święto osób działających na rzecz szeroko rozumianej kultury – animatorów, artystów i twórców. Święto, które często jest świętowane tylko we własnym gronie.
Taka praca – Artyści
Z tegorocznym świętem zbiegła się głośna debata na temat ustawy o artystach zawodowych. W jej myśl powstanie powołana przez Ministra Kultury i Sportu Izba Artystów, która ma się zajmować aktualizacją lub potwierdzaniem uprawnień artysty zawodowego, przyznawaniem dopłat, udzielaniem stypendiów oraz prowadzeniem badań. Sama ustawa mówi o „potwierdzaniu” uprawnień artysty zawodowego, a nie o udzielaniu takich uprawnień. Za to dokładnie precyzuje komu można potwierdzić uprawnienia. Są to absolwenci studiów artystycznych drugiego stopnia lub jednolitych magisterskich. Ponadto osoby, które ukończyły ogólnokształcącą szkołę baletową, ale jedynie wtedy, gdy złożą wniosek o potwierdzenie uprawnień w przeciągu 5 lat od ukończenia nauki. Drugą grupą są artyści, którzy nie muszą mieć wykształcenia, ale udokumentowany dorobek artystyczny, potwierdzony przez organizację reprezentatywną. Można stracić te uprawnienia w zależności od przychodu, jaki w ciągu trzech lat musi być tj. nie niższy niż 8-krotność i nie wyższy niż 108-krotność minimalnego wynagrodzenia. Dopłata, którą mają otrzymywać artyści dotyczy składek zdrowotnych. Będzie ona wynosić od 20% do 80%. Ponadto artyści będą mogli otrzymywać stypendia i pomoc socjalną. Wśród społeczeństwa ogólnie ustawa nie jest przychylnie przyjmowana. Z jednej strony zarzuca się jej, że wyróżnia artystów na tle innych grup społecznych. Chyba jednak najbardziej krytykujących boli to, że finansowana ma być z tzw. opłaty reprograficznej, którą zapłacą wszyscy posiadacze urządzeń elektronicznych. W coraz większej liczbie oczu, artyści są odbierani jako grupa roszczeniowa, która nie chce pracować. Wiele pracy trzeba poświęcić aby zmienić to przekonanie.
Taka praca – Animatorzy
Drugą grupą – wydaje się, że większą i która świętuje 29 maja są animatorzy i pracownicy instytucji kultury. Ci wszyscy, którzy codziennie pracują by upowszechniać kulturę i stwarzać warunki do rozwoju sztuki oraz prowadzenia edukacji artystycznej. W większości przypadków posiadane kompetencje pracowników lub wkład pracy nie jest adekwatny do gratyfikacji finansowej. W związku z tym, w instytucjach kultury, zwłaszcza w tych mniejszych miejscowościach pracują Ci co chcą (idealiści z powołaniem) lub Ci co muszą (bo dostali taką pracę, nie chcą jej zmienić). W szeregach kadr kultury pracuje mnóstwo kreatywnych i pomysłowych osób. Ich wynagrodzenia oscylują wokół minimalnej krajowej. Mimo to, właśnie dzięki ich pracy, mają możliwość tworzenia i prezentacji swoich dzieł artyści. To te osoby stoją na pierwszej linii walki o dobro kultury – organizują wydarzenia, edukują artystycznie dzieci, które stają się świadomymi odbiorcami sztuki.
Sami Sobie
Dzień Działacza Kultury nie jest powszechnym świętem, o którym się mówi szeroko. Trudno spotkać informacje o nim w mediach głównego nurtu. Zazwyczaj instytucje same organizują sobie obchody. Niektóre robią Dni Otwarte, inne w tym dniu przyznają medale i nagrody finansowe swoim pracownikom. Wypuszcza się informacje w mediach na temat tego święta, składając życzenia koleżankom i kolegom z branży. Niejeden dyrektor uprzedza swoich organizatorów (też tak robiłem), że jest taki dzień, w którym warto złożyć życzenia pracownikom instytucji kultury. Zawsze to jakaś motywacja mimo niskich zarobków. Z roku na rok, coraz więcej instytucji w tym dniu przeprowadza akcje i wydarzenia. Jest to też pewnego rodzaju akcja świadomościowa, która dotrze do osób nie mających wcześniej świadomości istnienia tego święta.
Był to ciężki rok dla działaczy kultury. Niestabilne prawo, które zamykało i otwierało branże kulturalne nie pozwalało na tradycyjne planowanie wydarzeń. Pandemia odbiła się również na budżetach instytucji. Część osób przestało w nich pracować. W każdej sytuacji zawsze też trzeba dopatrywać się dobrych stron. Wiele centrów i domów kultury, muzeów i galerii zaczęło być obecnych online, co ułatwiło dostęp odbiorcom. W tym roku życzę wszystkim działaczom kultury nieustającego zapału i niegasnącej pasji w tym co robią. To dzięki nam świat codzienne staje się piękniejszy i lepszy!